Pequeno tributo

Xosé Fernando Filgueira Valverde

O Homenaxeado do día das letras galegas 2015.

O Homenaxeado do Día das Letras Galegas 2015 é Xosé Fernando Filgueira Valverde, historiador, escritor, político, etnógrafo que naceu en Pontevedra o 28 de outubro de 1906. Faleceu o 13 de setembro de 1996 ós 89 anos de idade.

Estudiou o Bacharelato en Pontevedra e obtén en Santiago a licenciatura en Dereito. Tamén obtén en 1936 o doutorado en Filosofía e Letras, Sección de Historia. Traballa como profesor do Instituto de Ensino Medio en Pontevedra. En 1923 dirixe a sección de Historia da Literatura no Seminario de Estudios Galegos. Colabora en diversos medios de comunicación e en 1932 é nomeado membro da Real Academia da Historia. Desde 1942 é membro da Real Academia Galega e en 1953 é nomeado membro da Real Academia da Lingua e tamén do Instituto de Estudios Galegos Padre Sarmiento así como de moitas máis fundacións, academias... Desde 1959 a 1968 é alcalde de Pontevedra e recibe varios premios e condecoracións.

Obras

Son moitos os campos do saber que abarcou Filgueira Valverde. Escribiu máis de 300 libros e milleiros de artigos, pronunciou discursos e conferencias... Por citar algunhas, pódense destacar produccións como Guía de Compostela, Castelao escenógrafo, Da épica na Galicia medieval, Don Quijote y el amor trovadoresco, La toponimia gallega, Rosalía no seu fogar...

Historia do día das letras galegas

O 20 de marzo de 1963, tres membros da Real Academia Galega presentaron nesta institución unha proposta histórica: Que se declarase o dia 17 de maio de cada ano "Dia das Letra Galegas" como data para "recolle-lo latexo material da actividade intelectual galega".

Manuel Gómez Román, Xesús Ferro Couselo e Francisco Fernández del Riego, expuxeron que "con motivo de se celebrar aquel ano o centenario da publicación dos CANTARES GALLEGOS de Rosalia de Castro", a Academia deberia consagrar o simbolismo da data nunha celebración anual.

Estimaban que o libro rosaliano editado en 1863 "foi a primeira obra maestra coa que contou a literatura galega contemporánea" e que "a súa aparición veu a lle dar prestixio unviersal á nosa fala como instrumento de creación literaria", concluindo que representa "un fito decisivo na historia da renacencia cultural de Galicia".

Propoñíase o dia 17 de maio, ao ignorarse a data da publicación do libro, por ser nese dia cando Rosalia de Castro llo adicou á tamén poeta Fernán Caballero.

E naquel momento foi instituida como festa anual do Día das Letra Galegas o 17 de maio. Escolleuse esta data porque é a data de publicación de CANTARES GALLEGOS. Baseaban os académicos a súa proposta en que este foi o primeiro libro galego que tivo unha significación universal. “Foi a primeira obra maestra coa que contou a literatura galega contemporánea, e a súa aparición veu a lle dar prestixio universal á nosa fala como instrumento de creación literaria”.

Xa este primeiro ano se editou un libro, unha edición crítica de CANTARES GALLEGOS realizada por Bouza Brey. A festa tivo un alcance e unha significación extraordinaria, e foi moi ben acollida non só a nível literario senón nos ambentes populares.

Despois -a partir de entón- fóronse celebrando cada ano días da Letras Galegas adicados cada un deles a unha figura significativa das letras galegas, e hoxe está nun momento en que parece que responde xa ao que pretendiamos todos: Que a festa das Letras Galegas teña unha significación, un alcance e un eco non só nos ambentes minoritarios senón nos ambentes do pobo".

LISTADO DE HOMENAXEADOS POR ORDE CRONOLÓXICA

2015 - Xosé Filgueira Valverde

2014 - Xosé María Díaz Castro

2013 - Roberto Vidal Bolaño

2012 - Valentín Paz Andrade

2011 – Lois Pereiro

2010 – Uxío Novoneyra

2009 – Ramón Piñeiro López

2008 – Xosé María Álvarez Blázquez

2007 – María Mariño

2006 – Manuel Lugrís Freire

2005 – Lorenzo Varela

2004 – Xaquín Lorenzo, Xocas

2003 – Antón Avilés de Taramancos

2002 – Fray Martín Sarmiento

2001 – Eladio Rodríguez

2000 – Manuel Murguía

1999 – Roberto Blanco Torres

1998 – Xoán de Cangas, Martín Códax y Mendinho

1997 – Ánxel Fole

1996 – Xesús Ignacio Ferro Couselo

1995 – Rafael Dieste

1994 – Luis Seoane

1993 – Eduardo Blanco Amor

1992 – Fermín Bouza Brey

1991 – Álvaro Cunqueiro

1990 – Luis Pimentel

1989 – Celso Emilio Ferreiro

1988 – Ramón Otero Pedrayo

1987 – Francisca Herrera Garrido

1986 – Aquilino Iglesia Alvariño

1985 – Antón Losada Diéguez

1984 – Armando Cotarelo Valledor

1983 – Manuel Leiras Pulpeiro

1982 – Luis Amado Carballo

1981 – Vicente Risco

1980 – Alfonso X el Sabio

1979 – Manuel Antonio

1978 – Antonio López Ferreiro

1977 – Antón Villar Ponte

1976 – Ramón Cabanillas

1975 – Xoán Manuel Pintos Villar

1974 – Xoán Vicente Viqueira Cortón

1973 – Manuel Lago González

1972 – Valentín Lamas Carvajal

1971 – Gonzalo López Abente

1970 – Marcial Valladares Núñez

1969 – Antonio Noriega Varela

1968 – Florentino López Cuevillas

1967 – Manuel Curros Enríquez

1966 – Francisco Añón

1965 – Eduardo Pondal

1964 – Alfonso Daniel R. Castelao

1963 – Rosalía de Castro